تا همین چند سال پیش، وقتی صحبت از بات میشد، بیشتر افرادی که از برنامههای پیامرسان استفاده میکردند، به یاد باتهای مختلفی که در تلگرام وجود دارد، میفتادند. باتهایی که برای پیدا کردن یک موسیقی، فیلم یا کتاب مورد استفاده قرار میگرفتند. اما حالا، بات، ما را به یاد چتباتهای هوش مصنوعی میاندازد که اخیرا، بسیار در مورد آنها می شنویم و با انواع آنها کار میکنیم. چتباتها در واقع برنامههایی هستند که شما میتوانید با آنها چت کنید، از آنها سوال بپرسید و بسیاری از وظایف مختلف را به آنها بسپارید. هوش مصنوعی حالا، توانسته در ظریفترین موضوعات روزانه ما نیز نفوذ کند. ببینیم چتبات هوش مصنوعی چیست، از آن چه استفادهای میتوانیم داشته باشیم و آیا باید از آنها بترسیم؟

چتبات چیست؟
چتباتها ابزارهای کامپیوتری هستند که میتوانند مکالمات انسانی را شبیهسازی کنند. با استفاده از این باتها میتوان با هوش مصنوعی ارتباط گرفت و پاسخ سوالهای مختلف در زمینههای گوناگون را دریافت کرد. چتباتها این روزها در تمامی بخشهای زندگی ما رخنه کردهاند و از دستیار صوتی تلفن، تا دستیار گوگل و انواع مختلف باتها در فضای نت، در اختیار ما هستند تا مجهولی برای ما باقی نماند. اما قصه این چتباتهای هوش مصنوعی از کجا شروع شد

تاریخچه چتباتها: از الیزا تا GPT
بسیاری از مردم فکر میکنند که چتباتها سوغات تکنولوژی در همین چند سال اخیر است. اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید اولین چتباتی که به دنیای تکنولوژی معرفی شد، الیزا ELIZA بود که در دهه ۱۹۶۰ معرفی شد. الیزا میتوانست مکالمههای خیلی ساده انسانها را شبیهسازی کند. روش کار این چتبات خیلی ساده بود اما برای اولین قدم، یک پیشرفت خوب بهحساب میآمد.
تا قبل از دهه ۱۹۹۰ دو چتبات دیگر بهنامهای پری parry و ایآیامای AIML هم معرفی شدند. قابلیتهای این دو چتبات نسبت به الیزا کمی پیچیدهتر بود و توانسته بودند علاوه بر شبیهسازی مکالمهها، تا حدی با مخاطب ارتباط هم برقرار کنند.
دهه ۲۰۰۰ را میتوان عصر طلایی چتباتها نامید. بهدلیل توسعه الگوریتمهای یادگیری ماشین، چتباتها هم پیشرفت کردند و توانستند با کاربران ارتباط بگیرند. دستیارهای صوتی الکسا، سیری و گوگل هم در این همین دوران طراحی شدند و برای کسانی که علاقهمند به کندوکاو در دنیای تکنولوژی بودند، جذابیتهای خاصی را ایجاد کردند. بسیاری از شرکتها از این دستیارها و باتها برای پاسخگویی به مشتریان خود بهره گرفتند.
اما از سال ۲۰۱۰ تا کنون، هوش مصنوعی بهعنوان یک قابلیت به باتها اضافه شد و مدلهای مبتنی بر هوش مصنوعی توانستند متنهایی کاملا طبیعی تولید کنند که گاهی تشخیص آنها از نوشتههای انسانها غیرممکن میشود. پیشرفت زبان باتها بهخصوص در دو سه سال اخیر، حقیقتا حیرتانگیز است. وقتی اسپایک جونز در سال ۲۰۱۳ فیلم Her را کارگردانی کرد، هیچکس باور نمیکرد که یک دهه بعد، آنچه که خواکین فونیکس در این فیلم تجربه کرده بود و بهنظر دور از ذهن میرسید، به حقیقت بپیوندد. حالا ما چتباتهایی را داریم که شما میتوانید علاوه بر پرسیدن سوالهای مختلف در همه زمینهها، بهراحتی با آنها گفتگو کنید و راهحلهای گوناگون برای چالشهای رفتاری خود پیدا کنید.
پشتپرده چتباتهای هوش مصنوعی: مجموعهای از الگوریتمها و فناوریهای جذاب
پشتپرده چتباتها، مجموعهای از الگوریتمهای مختلف و پیجیده است که به باتها امکان درک و تولید زبان طبیعی انسانها را میدهد. الگوریتمها بر اساس دادهها و عددهایی است که متخصصان هوش مصنوعی آنها را طراحی کردهاند و در اختیار باتها قرار میدهند. در واقع مبنای چتبات، دادههای انسانی است. باتها با این دادهها آموزش میبینند تا بتوانند با تقلید از الگوهای زبانی، ساختار جملهها را بهگونهای بسازند که کاملا طبیعی جلوه کنند.
نسخههای ابتدایی چت GPT یا امثال آن، دارای نقاط ضعفی بودند که کاربران متوجه ربات بودن آنها میشدند. اما نکته حیرتانگیز این است که در نسخههای جدید بر پایه هوش مصنوعی، شما امکان ندارد که تشخیص بدهید که با یک ربات گفتگو میکنید. کافی است زبان چتبات را بیاموزید. با چند جمله، بات میتواند ذهنیت شما را آنالیز کرده و بر اساس الگوی زبانی شما، گفتگو را ادامه دهد.
در واقع چتبات این مراحل را برای پاسخ به شما طی میکند:
- دریافت پیام: شما باید پیام خود را در قسمت چت بنویسید.
- پردازش پیام: در مدت زمانی کمتر از صدم ثانیه، پیام شما توسط بات، پردازش شده و آنرا تحلیل میکند.
- پاسخ: حالا با توجه به مدل زبانی شما، یک پاسخ مناسب برای شما ارسال میشود.

انواع چتباتها
تعداد چتباتها اخیرا بسیار زیاد شده و مدلهای مختلف آنها را میتوانید در هر گوشه از فضای اینترنت پیدا کنید. اما در دنیای تکنولوژی، چتباتها انواع مختلفی دارند. بعضی از آنها فقط در چارچوب قوانین خاصی، تنها به بخشی از سوالات پاسخ میدهند.
بعضی دیگر، با توجه به پیشرفت هوش مصنوعی و با الگوریتمهای مبتنی بر یادگیری ماشین Machine Learning، میتوانند با کاربران ارتباط نزدیکتری گرفته و عملکرد خود را بهتر کردهاند. دنیای چتباتها، حالا یکی از جذابترین و درعینحال ترسناکترین دنیاهای وابسته به هوش مصنوعی است.

چطور با چتبات حرف بزنیم تا خروجی بهتری داشته باشد؟
یکی از اشتباهات کاربران چتباتها این است که بدون دانستن زبان چتباتها از آنها استفاده میکنند و نتیجه طبعا باب میل آنها نیست. اصطلاحی که در این موارد به کار میآید، پرامپت نویسی است. پرامپت در واقع دستوری است که شما به چتبات میدهید. هرچقدر این دستور، واضحتر، سرراستتر و کاملتر باشد، خروجی شما بهتر خواهد بود.
مهم این است که از عبارتهای طبیعی استفاده کنید و خیلی مساله را پیچیده نکنید. از کلماتی که چند معنی دارند استفاده نکنید چون ممکن است ربات معنی اصلی را دریافت نکند. چتباتها در سالهای اخیر توانستهاند با زبانهای مختلف ارتباط بگیرند و دیگر نیازی نیست که به زبان انگلیسی با آنها گفتگو کنید.

انواع چتباتها و معیارهای انتخاب بهترین چتبات
این روزها انواع مختلف چتباتها را می بینیم که هرکدام ویژگیهای مخصوص به خود را دارند. معروفترین چتباتهای این روزها عبارتند از:
- چت جیپیتی GPT : این چتبات فعلا معروفترین ابزار هوش مصنوعی است که مبتنی بر مدلهای زبانی زیادی است. شرکت OpenAI تولیدکننده این چتبات، با پیشرفتهای زیادی که در حوزه هوش مصنوعی داشته، توانسته قابلیتهای جیپیتی را گسترش داده و آن را تبدیل به یکی از بهترین باتهای هوش مصنوعی کند.
- بارد Bard: بارد نام جدید Gemini است. هوش مصنوعی گوگل که در قالب یک چتبات هوشمند و بسیار قدرتمند بهعنوان یکی از رقبای اصلی GPT پا به میدان گذاشته است.
- BING: بینگ، چتبات ماکروسافت است که روی موتور جستجوی بینگ سوار شده و در نوع خود یکی از قویترین چتباتهای این روزهاست.
علاوه بر این سه چتبات معروف، شما میتوانید انواع مختلف باتهایی که توسط شرکتهای مختلف عرضه شده را نیز در بازار پیدا کنید. هرکدام از این باتها، با داشتن قابلیتهای خاص، میتوانند در بخشهای مختلف به کمک شما بیایند.
برای انتخاب یک چتبات مناسب باید ابتدا به قابلیتهای آن دقت کنید. دقت چتباتها با هم متفاوتند. با توجه به حوزهای که درمورد آن جستجو میکنید، مهم است که از چه چتباتی استفاده کنید. سرعت چتباتها با هم متفاوت هستند. متاسفانه بسیاری از این باتها در ایران تحریم هستند و باید با استفاده از فیلترشکنهایی با آیپی ثابت از آنها استفاده کرد. بههمین دلیل اگر شما بتوانید چتباتی که در ایران ساخته شده و بومی کشورمان است را پیدا کنید، با این مشکلات روبه رو نخواهید شد.
باتهای مختلف، هزینههای اشتراک را برای استفادههای حرفهایتر تعیین میکنند. با توجه به هزینه، شما میتوانید بات مورد نظر خود را پیدا کنید.

دلیل محبوبیت چتباتها چیست؟
عوامل زیادی باعث محبوبیت روز افزون چتباتها شدهاند. پیشرفتهای مختلف تکنولوژی در بستر هوش مصنوعی، افزایش و سهولت دسترسی به اینترنت و دستگاههای هوشمند، نیاز انسانها به جستجو و پرسشگری، توسعه پلتفرمها ساخت چتباتها، و در مجموع، نیاز کاربران به پیشرفت را میتوان دلایل اصلی محبوبیت این چتباتها دانست. این روزها سرعت تکنولوژی و علم آنقدر زیاد است که افراد نمیتوانند منتظر چاپ کتاب و مقاله باشند و میخواهند در کوتاهترین زمان ممکن از جدیدترین اخبار و یافتهها اطلاع پیدا کنند. چه ابزاری بهتر و مطمئنتر از هوش مصنوعی برای یافتن پاسخ سوالها؟
آینده امیدوارکننده چتباتها
چتباتها چشمانداز جذابی پیش رو دارند. پیشرفت تکنولوژی، حتما در بهبود عملکرد این باتها تاثیر زیادی خواهد گذاشت. هوش مصنوعی به مرور باعث هوشمند شدن بیشتر این چتباتها شده و شما کمکم میتوانید احساس را از این باتها دریافت کنید. آیندهای که از چتباتها به تصویر کشیده شده، آیندهای روشن، و البته کمی مرموز است. شاید در آیندهای بسیار نزدیک، همدم و همراه شما یک چتبات باشد که هم با شما رفاقت کند، هم مشاوره بدهد و هم پاسخگوی سوالات مختلف باشد. فیلم Her دیگر یک رویا و تخیل نیست.
سخن پایانی
چتباتها از زمانی که بهعنوان برنامههایی بسیار ساده، گفتگوهای سادهای را با کاربران آغاز کردند، تا امروز، راهی طولانی را طی کردهاند. این روزها، چتباتها، دستیارهای هوش مصنوعی کارآمدی هستند که نقشهای پررنگی را در زندگی ما ایفا میکنند. بهمرور میتوان منتظر چتباتهایی بود که تواناییهای عجیب و خارقالعاده دارند و میتوانند در تمامی مراحل زندگی به ما کمک کنند.
ابزارهای هوش مصنوعی، حالا ۲۴ ساعت شبانهروز در اختیار ما هستند و میتوانند زندگی ما را متحول کنند. چالشهایی که با این ابزارها وجود دارد، شاید منجر به ایجاد مشکلاتی در زمینه حریم خصوصی یا سواستفادههای مختلف سودجویان شود. اما نکات مثبت وجود چتباتها به مراتب بیشتر از نقاط ضعف آنهاست. به مرور و با آموزش مردم یاد میگیرند که چطور خود را در برابر آسیبهای هوش مصنوعی، محافظت کنند.