هوش مصنوعی، عبارتی است که این روزها زیاد به گوشتان میخورد. ترکیبی که شاید برای بسیاری از افراد کمی ترسناک بهنظر برسد و آن را تهدیدی برای شغل و آینده کاری خود بدانند. برخلاف این تصور، هوش مصنوعی قرار نیست که شغلهای مختلف را تعطیل کرده یا در زندگی آدمها اختلال ایجاد کند. هوش مصنوعی به کمک بشر آمده تا بتواند مسیرای سخت را آسانتر طی کند. آشنایی با هوش مصنوعی، کاربردها، توانایی، مزایا و ویژگیهایی که میتواند در اختیار انسانها قرار دهد، این روزها، و در دنیای مدرن امروز، یک ضرورت است. با ما باشید تا بیشتر با این پدیده دنیای تکنولوژی آشنا شوید.

هوش مصنوعی چیست؟
AI مخفف Artificial Intelligence است که در زبان فارسی به آن هوش مصنوعی میگوییم. هوش مصنوعی یکی از مهمترین دستاوردهای تکنولوژی بعد از قرن بیستم است که به سرعت در حال پیشرفت و تغییر دنیای پیرامون ماست. شاید تا دهههای قبل، هوش مصنوعی را در قالب رباتها و دستگاههای عجیب و غریب در فیلمهای علمی و تخیلی دیده بودیم اما حالا این پدیده، یکی از بخشهای جداییناپذیر در زندگی انسانها شده و حالا میتوان گفت که رباتها دیگر فقط در کتابها و فیلمها نیستند.
این روزها، لوازم خانگی هوشمند و دستیار گوگل در خانهها، خودروهای خودران در خیابانها و موتورهای جستجو در تلفنهای همراه، رباتهایی هستند که هر لحظه وجود خود را به ما یادآوری میکنند. نکته مهم در مورد هوش مصنوعی، آموزش آن، لزوم استفاده و تاثیرات غیرقابل انکار آن در زندگی ماست. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که به چیزی فکر کنید یا در مورد آن حرف بزنید و بعد در مرورگر اینستاگرام یا گوگل خود با آن روبهرو شوید. این موضوع شاید کمی ترسناک بهنظر برسد. اما این حقیقت دنیای مدرن و تکنولوژی است که در لابهلای زندگی ما تنیده شده است.

چرا به هوش مصنوعی نیاز داریم؟
برای بسیاری از افراد، اولین واکنش بعد از رویارویی با پدیدههای جدید، انکار آن است. اینکه اصلا چرا باید از هوش مصنوعی استفاده کنم؟ واقعیت این است که نیاز به هوش مصنوعی طوری در سلولهای زندگی ما پنهان شده که چارهای جز پذیرش آن وجود ندارد. ویژگیهای هوش مصنوعی که میتواند شما را به استفاده از آن ترغیب کند عبارتند از:
- دقت بالا: شما میتوانید محاسبات و بررسیهای دقیق و بدون ایراد خود را به هوش مصنوعی بسپارید و به این ترتیب از خطاهای انسانی پیشگیری کنید.
- افزایش بهرهوری: در بسیاری از مشاغل، استفاده از هوش مصنوعی به شما کمک میکند که بهرهوری بهتری داشته باشید. مکانیزه کردن دستگاهها و سپردن بعضی از مسئولیتها به هوش مصنوعی، باعث افزایش بهرهوری خواهد شد.
- حل مسائل دشوار: آیا تا به حال به مسالهای روبهرو شدهاید که به هیچ روشی توان حل آنرا نداشتهاید و کسی هم در اطراف شما نتوانسته کمی به شما کند؟ هوش مصنوعی میتواند در کوتاهترین زمان این مساله را برای شما حل کرده و مسیر راحتی را در اختیار شما قرار دهد.
- دسترسی آسان: شما در هر ساعت از شبانهروز و در هر جایی که باشید میتوانید از دستیار هوش مصنوعی استفاده کنید. برای این تکنولوژی، زمان و مکان بیمعناست.
البته که نمیتوان گفت هوش مصنوعی تماما مزیت است و هیچ نقطه ضعفی برای آن وجود ندارد. کسانی که از این قابلیت در کارهای خود استفاده میکنند میدانند که باید تمام جوانب را هنگام کار با هوش مصنوعی در نظر بگیرند. هوش مصنوعی مجموعهای از کدها و عددهاست. شما نمیتوانید از این تکنولوژی انتظار خلاقیت داشته باشید. از طرف دیگر، برای ما در ایران شاید بحث دسترسی به بعضی از قابلیتها هم مطرح باشد. اما در مجموع باید به این تکنولوژی روی خوش نشان داد چون حتما در آینده خبرهای خوب و شوکهکنندهای برای ما خواهد داشت.

چگونه هوش مصنوعی زندگی ما را متحول میکند؟
نمیتوان از تاثیرات هوش مصنوعی بر زندگی انسان امروز غافل شد و آن را انکار کرد. هوش مصنوعی طوری به مرور و اندکاندک در زندگی ما رخنه کرده که ما نمیتوانیم زندگی بدون آن را تصور کنیم. شما بهعنوان کسی که در زمینههای مختلف مشغول تحقیق و بررسی است، زندگی بدون گوگل و موتورهای جستجو را چگونه میبینید؟ این روزها الگوریتمهای مختلف گوگل بر پایه هوش مصنوعی بهگونهای است که شما در کوتاهترین زمان ممکن به پاسخ پرسشهای مکرر خود میرسید.
در زمینههای مختلف دیگر هم ردپای پررنگ هوش مصنوعی را میتوانیم ببینیم. در حوزه پزشکی، اقتصاد، بازار کار، فروش، آموزش، حوزههای مربوط به سلامت، تحقیق، برنامهنویسی و بسیاری شاخههای دیگر، تصور نبود هوش مصنوعی همه چیز را تحتالشعاع قرار میدهد. نمیتوانیم انکار کنیم که زندگی روزمره ما با وجود هوش مصنوعی آسانتر نشده است.
حتما این روزها شما هم تبلیغات زیادی که برای جاروهای هوشمند، اجاقگازها، ظروف پخت و پز، دستارهای صوتی و بسیاری موارد دیگر را دیدهاید. تصور کنید که قبل از اینکه به خانه برسید، تمام اتاقها جارو شده، اجاق گاز به موقع روشن شده و غذا گرم و آماده است و دستیار صوتی هم قبل از آمدن شما سرویسهای گرمایش و سرمایش را به کار انداخته و چراغها هم برای ورود شما روشن هستند. تکنولوژی در خدمت انسان. چه چیزی از این جذابتر؟

چالشها و نگرانیهای وجود هوش مصنوعی
تمام این مواردی که گفتیم باعث شده که بعضی از افراد نسبت به آینده هوش مصنوعی و نفوذ آن در زندگی بشر، احساس نگرانی کنند. شاید این نگرانی خیلی هم بیمورد نباشد. اصولا هر چیز ناشناختهای میتواند ایجاد نگرانی کند. اما واقعیت این است که هوش مصنوعی فعلا در کنترل انسانهاست و البته هر کسی میتواند تا حد زیادی در مورد ورود آن به زندگی خود، محدودیتها و مرزهایی را قرار دهد.
یکی از نگرانیهای افراد در مورد حریم خصوصی است و ترس از اینکه با وجود هوش مصنوعی، دسترسی به اطلاعات و حریم خصوصی آسان شود. واقعیت این است که این موضوع در دنیای مدرن اجتنابناپذیر است. شما با داشتن یک تلفن همراه و وصل شدن به اینترنت، عملا تمام اطلاعات خود را در معرض خطر قرار میدهید. اما آیا میتوان بدون تلفن همراه زندگی کرد؟ این روزها بیشتر مردم، تراکنشهای بانکی، پرداخت قبضها، هماهنگ کردن قرارهای ملاقات، خرید، فروش و بسیاری از کارهای خود را با تلفن انجام میدهند. تا چند سال آینده حتی ممکن است که پولهای فیزیکی از زندگی انسانها حذف شوند. پس فقط نگران بودن منطقی نیست. باید به دنبال راهی برای حفظ امنیت بود.
بعضی از مردم هم ترس از بیکار شدن دارند و فکر میکنند که با وجود هوش مصنوعی، آینده شغلی آنها در خطر است. این موضوع از اتفاق باید یک عامل محرک برای آدمها باشد. چه بهتر که با یادگیری اصولی هوش مصنوعی، مانع آسیب زدن آن به شغل خود شوید و با استفاده از آن مسیر شغلی جدید برای خود تعریف کرده و از مزایای این تکنولوژی استفاده کنید؟
اینکه بسیاری از مشاغل در آینده به هوش مصنوعی سپرده میشود قابل انکار نیست. اما انسانها همیشه برای در صحنه بودن راهی پیدا میکنند و البته نمیتوان همه چیز را هم به هوش مصنوعی سپرد و به نیروهای انسانی هم در بسیاری از مشاغل همواره نیاز است.

آینده هوش مصنوعی : آیا باید نگران باشیم؟
با توجه به سرعت پیشرفت هوش مصنوعی، پیشبینی آینده این تکنولوژی خیلی سخت نیست. به نظر میرسد که آیندهای روشن در سایه تحولات گسترده، در انتظار نسل بشر باشد. پیشرفتهای شگرفی که در زمینههای پردازش اطلاعات، یادگیری ماشین، بهینهسازی فناوریها و موارد دیگر، در یکی دو سال اخیر دیدهایم، نوید روزهای روشن و خارقالعادهای را میدهند. بهنظر میرسد که هوش مصنوعی، پیشرفتهای خاصی را در زمینههای مختلف در آیندهای بسیار نزدیک خواهد داشت.
صنایع حمل و نقل و خودرو، احتمالا سهم زیادی را در این پیشرفت کسب خواهند کرد. درنظر گرفتن زیرساختهای لازم برای پیشرفت هوش مصنوعی در شهرها، و اطلاعرسانی مناسب در مورد ویژگیها، مزایا و قابلیتهای هوش مصنوعی، میتواند نقش مهمی در پیشرفت این تکنولوژی و کاهش نگرانیهای مردم در مورد آن باشد. رویای سازندگان و توسعهدهندگان هوش مصنوعی، ساخت شهرهای هوشمند با تمامی اجزای هوشمند برای همه مردم شهر است. رویایی که پیشتر در فیلمهای علمی تخیلی شاهد آن بودهایم.
سخن پایانی
فناوری هوش مصنوعی، با قابلیتهای مختلفی مانند یادگیری و حل مساله، توانسته در حوزههای مختلف مانند صنایع، تکنولوژی، پزشکی، هنر، حمل و نقل و سایر موارد، کاربرد داشته باشد. وجود مزایای گوناگون این تکنولوژی، معایب مختلف آن را پوشانده و فعلا همه روی قابلیتهای مثبت آن متمرکز شدهاند. طبیعی است که با پیشرفت هوش مصنوعی، این قابلیت تبدیل به یکی از بخشهای جداییناپذیر زندگی بشر دنیای مدرن شود. با ایجاد زیرساختهای لازم و با داشتن آموزش در زمینههای مختلف وابسته به هوش مصنوعی، تا حد زیادی میتوان از تاثیرات منفی این فناوری جلوگیری کرد یا آن را به حداقل ممکن رساند.
بهینهسازی زیرساختها و تدوین استراتژیهای مختلف برای استفاده از هوش مصنوعی و گسترش آن، میتواند یکی از مهمترین وظایف دولتها در دنیای امروز باشد. اهمیت هوش مصنوعی در دنیای امروز انکار ناشدنی است پس با ترس از آینده نباید جلوی پیشرفت را گرفت. توسعهدهندگان هوش مصنوعی در سراسر دنیا، نسبت به آینده هوش مصنوعی امیدوارند و چشمانداز دنیای مدرن آینده را جذاب و متفاوت میبینند. باید منتظر بود و دید که در آینده انسانها با هوش مصنوعی به صلح میرسند یا باید منتظر جنگ با رباتها بود؟