در عصر کنونی، هوش مصنوعی به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین و تأثیرگذارترین فناوری‌ها شناخته می‌شود. این فناوری با قابلیت‌های بی‌نظیر خود در تحلیل داده‌ها، یادگیری ماشینی و خودکارسازی فرآیندها، تحولات شگرفی در صنایع مختلف می‌کند. در این میان، ربات هوش مصنوعی دیپ سیک (DeepSeek) که به تازگی توسط چینی‌ها ارائه شده است، سر و صدای زیادی در دنیای تکنولوژی ایجاد کرده و به خوبی با مدل‌های آمریکایی هوش مصنوعی مانند Chatgptو Geminiرقابت می‌کند. این مقاله به بررسی چیستی هوش مصنوعی DeepSeek، کاربردها، مزایا و چالش‌های آن می‌پردازد و آن را با Chatgpt و Geminiمقایسه می‌کند
دانلود اپلیکیشن:
هوش مصنوعی DeepSeek چیست و از کجا آمده است؟
DeepSeek یک استارتاپ چینی است که در مدت زمان کوتاهی توانسته است توجه جهانیان را به خود جلب کند. این شرکت در مه ۲۰۲۳ تأسیس شد و در ژانویه ۲۰۲۴ مدل هوش مصنوعی DeepSeek R1 خود را معرفی کرد که توانایی‌هایش با مدل‌های پیشرفتهای همچون ChatGPT رقابت می‌کند، در حالی که هزینه‌های تولید آن به مراتب کمتر از رقبای بزرگش است.
DeepSeek به رهبری «لیانگ ونفنگ»، یک کارآفرین چینی در حوزه صندوق‌های پوشش ریسک، تأسیس شده است. برخلاف دیگر استارتاپ‌ها، DeepSeek بر اساس یک مدل تحقیقاتی کار می‌کند و هدفش کسب سود کلان نیست، بلکه تمرکز آن بر پیشرفت تکنولوژی و تقویت اکوسیستم هوش مصنوعی جهانی است.
با وجود محدودیت‌های تجاری و تحریم‌ها علیه چین، این شرکت توانسته است مدل هوش مصنوعی خود را بدون استفاده از چیپ‌های پیشرفته Nvidia که برای صادرات به چین محدود شده‌اند، توسعه دهد. DeepSeek از چیپ‌های ارزان‌تر و کم‌مصرف‌تر بهره برده است که باعث کاهش هزینه‌های عملیاتی و در عین حال حفظ قدرت پردازشی مدل‌های هوش مصنوعی‌اش شده است.
امکانات و قابلیت‌های DeepSeek
چت بات هوش مصنوعی DeepSeek قادر است قابلیت‌های زیر را دارد.
- تحلیل داده‌های بزرگ: توانایی پردازش و تحلیل حجم عظیمی از داده‌ها را دارد.
- یادگیری عمیق: از شبکه‌های عصبی عمیق برای شناسایی الگوها و پیش‌بینی‌ها استفاده می‌کند.
- پردازش زبان طبیعی (NLP): درک و تولید زبان انسانی برای کاربردهایی مانند ترجمه، چت‌بات‌ها و تحلیل متن.
- بینایی ماشین: تشخیص تصاویر، اشیا و الگوهای بصری برای استفاده در صنایع مختلف.
- خودکارسازی فرآیندها: انجام وظایف تکراری و پیچیده به صورت خودکار.
- تشخیص الگو: شناسایی الگوهای پیچیده در داده‌ها برای تصمیم‌گیری‌های دقیق‌تر.
- بهینه‌سازی سیستم‌ها: بهبود عملکرد سیستم‌ها در حوزه‌هایی مانند لجستیک، تولید و مدیریت منابع.
- پشتیبانی از تصمیم‌گیری: ارائه پیشنهادات و تحلیل‌های مبتنی بر داده برای تصمیم‌گیری‌های استراتژیک.
این قابلیت‌ها DeepSeek را به یک ابزار قدرتمند در حوزه‌های مختلف مانند سلامت، مالی، فناوری و صنعت تبدیل کرده است.
معایب و کاستی‌های DeepSeek
با وجود موفقیت‌های چشمگیر DeepSeek، این هوش مصنوعی با چالش‌ها و محدودیت‌هایی نیز مواجه است. در ادامه این چالش‌ها و محدودیت‌ها را بررسی می‌کنیم.
مشکلات امنیتی و حریم خصوصی
بر اساس گزارش‌ها، هوش مصنوعی DeepSeek ممکن است داده‌های شخصی کاربران را به‌صورت گسترده جمع‌آوری کند و به سرورهای چینی منتقل کند. این موضوع نگرانی‌هایی درباره حریم خصوصی و امنیت اطلاعات کاربران ایجاد کرده است.
محدودیت‌های زبانی و فرهنگی
با توجه به اینکه DeepSeek عمدتاً برای بازار چین توسعه یافته است، ممکن است در تطبیق با زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف با چالش‌هایی مواجه شود. این موضوع می‌تواند بر کیفیت تعامل کاربران در کشورهای مختلف تأثیر بگذارد.
مشکلات عملکردی و قطعی سرویس
با افزایش تعداد کاربران، DeepSeek با مشکلاتی در زمینه عملکرد و قطعی‌های مکرر سرویس مواجه شده است. این مشکلات می‌تواند تجربه کاربری را تحت تأثیر قرار دهد.
محدودیت‌های فنی و نیاز به داده‌های دقیق
DeepSeek برای ارائه نتایج دقیق به داده‌های به‌روز و صحیح نیاز دارد. در صورت وجود داده‌های ناقص یا نادرست، کیفیت پاسخ‌ها ممکن است کاهش یابد.
وابستگی به منابع سخت‌افزاری خاص
با توجه به محدودیت‌های صادراتی ایالات متحده، DeepSeek ممکن است با چالش‌هایی در تأمین منابع سخت‌افزاری پیشرفته مواجه شود که می‌تواند بر توسعه و بهبود مدل‌های هوش مصنوعی آن تأثیر بگذارد.
عدم دسترسی به داده‌های آنلاین
بر خلاف جی پی تی چت، هوش مصنوعی DeepSeek قادر نیست در داده‌های اینترنت سرچ کرده و نتایج را ارائه دهد. این عدم دسترسی به منابع آنلاین، یکی از کاستی‌های مهم این هوش مصنوعی محسوب می‌گردد.
این چالش‌ها و محدودیت‌ها نشان می‌دهند که با وجود پیشرفتهای DeepSeek، هنوز نیاز به توجه و بهبود در زمینه‌های مختلف وجود دارد.
مقایسه هوش مصنوعی DeepSeek با Chatgpt
پیش از ظهور DeepSeek ، معمولا مقایسه Chatgpt با Gemini مرسوم بود. اما پس از ورود DeepSeek به صحنه رقابت، لازم است این هوش مصنوعی را با Chatgpt و Gemini مقایسه کنیم. DeepSeek و Chatgpt از جهات زیر با هم فرق دارند.
معماری مدل
- DeepSeek: از معماری Mixture-of-Experts (MoE) استفاده می‌کند که در آن، تنها بخشی از پارامترهای مدل (از ۶۷۱ میلیارد پارامتر) برای هر درخواست فعال می‌شود. این رویکرد باعث افزایش کارایی و بهینه‌سازی مصرف منابع می‌شود.
- ChatGPT: از یک مدل ترنسفورمر سنتی استفاده می‌کند که تمام پارامترها در هر درخواست فعال هستند. این روش سازگاری بیشتری دارد اما ممکن است کارایی کمتری داشته باشد.
عملکرد
- DeepSeek: در وظایف فنی مانند ریاضیات (با دقت ۹۰٪) عملکرد بهتری دارد و برای حل مسائل فنی ایده‌آل است.
- ChatGPT: در درک زمینه و تولید پاسخ‌های ظریف در موضوعات گسترده، قوی‌تر عمل می‌کند.
دسترسی و هزینه
- DeepSeek: منبع باز (Open-Source) است و به صورت رایگان در دسترس قرار دارد. این ویژگی برای توسعه‌دهندگان و علاقه‌مندان به سفارشی‌سازی ایده‌آل است.
- ChatGPT: بر اساس مدل Freemium کار می‌کند؛ ویژگی‌های پایه رایگان هستند، اما برای دسترسی به قابلیت‌های پیشرفته نیاز به اشتراک پرداختی است.
سفارشی‌سازی و سهولت استفاده
- DeepSeek: این هوش مصنوعی امکان سفارشی‌سازی گسترده را فراهم می‌کند، اما نیاز به تخصص فنی دارد و یادگیری آن پیچیده‌تر است.
- ChatGPT: کاربرپسندتر است و برای کاربران غیرفنی یا تازه‌کاران مناسب‌تر است.
فلسفه توسعه
- DeepSeek: بر کارایی و بهینه‌سازی منابع تمرکز دارد و با سخت‌افزارهای کم‌توان‌تر توسعه یافته است.
- ChatGPT: با استفاده از منابع محاسباتی گسترده توسعه یافته و رویکرد سنتی‌تری دارد.
کمک به نوشتن
- ChatGPT: در تولید محتوای گفتاری و جذاب برای مخاطبان غیرفنی بهتر عمل می‌کند.
- DeepSeek: در نوشته‌های فنی و دقیق مانند مستندات پروژه‌های علمی قوی‌تر است.
کدنویسی و پرس‌وجوهای فنی
- ChatGPT: برای یادگیری و درک مفاهیم پیچیده همراه با توضیحات مفصل مناسب‌تر است.
- DeepSeek: در تولید سریع کد و ارائه راه‌حل‌های مستقیم برای چالش‌های فنی بهتر عمل می‌کند.
خلاقیت و طوفان فکری
- ChatGPT: در تولید ایده‌های متنوع برای حل مسئله قوی‌تر است.
- DeepSeek: روی ارائه راه‌حل‌های عمیق و متمرکز تمرکز دارد.
یادگیری و تحقیق
- ChatGPT: برای آموزش مفاهیم جدید با توضیحات گام‌به‌گام مناسب‌تر است.
- DeepSeek: برای مرجع‌گیری سریع و بررسی حقایق در پروژه‌های فنی بهتر عمل می‌کند.
مقایسه هوش مصنوعی DeepSeek با Gemini
هوش مصنوعیDeepSeek و Geminiاز جهات زیر با هم فرق دارند.
معماری و آموزش
- Gemini 2.0 Pro: گوگل جزئیات معماری این مدل را فاش نکرده است، اما مشخص است که یک مدل چندوجهی (Multimodal) است و روی انواع داده‌ها (متن، تصویر، صدا، ویدئو) آموزش دیده است. ا
- DeepSeek R1: این مدل از یک معماری ترکیبی از متخصصان (Mixture-of-Experts) با ۶۷۱ میلیارد پارامتر استفاده می‌کند که در هر لحظه ۳۷ میلیارد پارامتر فعال هستند.
پنجره متن (Context Window)
- Gemini 2.0 Pro: این هوش مصنوعی با پنجره متن ۲ میلیون توکن، توانایی پردازش و حفظ حجم عظیمی از اطلاعات را دارد.
- DeepSeek R1: پنجره متن آن ۱۲۸,۰۰۰ توکن است که اگرچه قابل توجه است، اما در مقایسه با Gemini ضعیف‌تر به نظر می‌رسد.
توانایی چندوجهی (Multimodal)
- Gemini 2.0 Pro: در پردازش انواع داده‌ها (متن، تصویر، صدا، ویدئو) عملکرد عالی دارد و یک مدل چندوجهی کامل است.
- DeepSeek R1: بیشتر روی وظایف متنی تمرکز دارد و توانایی چندوجهی آن محدودتر است.
استدلال و حل مسئله
- Gemini 2.0 Pro: به دلیل سرعت و دقت بالا، این هوش مصنوعی برای کاربردهای بلادرنگ و وظایف عمومی ایده‌آل است.
- DeepSeek R1: در استدلال عمیق و حل مسائل پیچیده عملکرد بهتری دارد، به‌ویژه با استفاده از روش زنجیره تفکر (Chain-of-Thought).
عملکرد در بنچمارک‌ها
- Gemini 2.0 Pro: در ریاضیات، کدنویسی و وظایف عمومی عملکرد قوی دارد.
- DeepSeek R1: در تست‌های دانش آکادمیک و سناریوهای امنیت سایبری عملکرد بهتری نشان می‌دهد.
تجربه کاربری
- DeepSeek R1: به دلیل ساختار پاسخ‌های منظم (استفاده از بولت‌پوینت‌ها و زیرمجموعه‌ها) و توجه به جزئیات مورد تحسین قرار گرفته است. همچنین در تصحیح متون بهتر عمل کرده و خطاهای بیشتری را شناسایی می‌کند.
- Gemini 2.0 Pro: سریع‌تر و پایدارتر است، اما ممکن است پاسخ‌های طولانی‌تر و کمتر ساختاریافته ارائه دهد.
داده‌های بلادرنگ و به‌روزرسانی‌ها
- Gemini 2.0 Pro: می‌تواند اطلاعات به‌روز، مانند گزارش‌های بازار سهام، را ارائه دهد.
- DeepSeek R1: به دلیل قطع داده‌ها در اکتبر ۲۰۲۳، در ارائه اطلاعات بلادرنگ ضعیف‌تر عمل می‌کند.
۸. ویژگی‌های اضافی
- Gemini 2.0 Pro: شامل Gemini Live برای گفتگوی تعاملی، Imagen 3 برای تولید تصویر، و یک نسخه پولی (Gemini Advanced) با قابلیت‌های پیشرفته‌تر مانند Gems و Deep Research است.
- DeepSeek R1: فاقد قابلیت‌های تولید تصویر و گفتگوی تعاملی است، اما می‌تواند از طریق Janus Pro به صورت محلی تصویر تولید کند (البته این روش کاربرپسند نیست).
مناسب‌بودن برای استفاده‌های خاص
- Gemini 2.0 Pro: برای وظایف عمومی، داده‌های بلادرنگ و کاربردهای چندوجهی ایده‌آل است. سرعت و همه‌کاره بودن آن را به یک ابزار قدرتمند تبدیل کرده است.
- DeepSeek R1: برای استدلال عمیق، تحقیقات آکادمیک و وظایفی که نیاز به پاسخ‌های ساختاریافته و دقیق دارند مناسب‌تر است.
جمع‌بندی
هوش مصنوعی DeepSeek، یک مدل پیشرفته چینی، با معماری Mixture-of-Experts (MoE) و ۶۷۱ میلیارد پارامتر، برای استدلال عمیق و تحلیل داده‌ها طراحی شده است. این مدل در مقایسه با ChatGPT و Gemini، در وظایف فنی و تحلیل‌های دقیق عملکرد بهتری دارد، اما در پردازش چندوجهی و داده‌های بلادرنگ ضعیف‌تر است. DeepSeek منبع باز و کم‌هزینه است، اما نیاز به تخصص فنی دارد. Gemini با سرعت و قابلیت‌های چندوجهی برتر، برای کاربران عمومی مناسب‌تر است. انتخاب بین این دو به نیازهای کاربر بستگی دارد.
https://www.datacamp.com/blog/deepseek-vs-chatgpt
